Να πάω σε Ψυχολόγο;

Όλα όσα θα θέλατε να ρωτήσετε για να πάρετε υπεύθυνα τη σωστή απόφαση

Σ’ ένα φίλο εμπιστευόμαστε αυτά που μας απασχολούν και μπορούμε να πάρουμε υποστήριξη, συμπαράσταση, ίσως ν’ ακούσουμε και μια διαφορετική άποψη. Μπορεί να μας καταλάβει ή και να μην μας καταλάβει. Η ψυχοθεραπεία όμως είναι αρκετά διαφορετική απ’ αυτό.
Ο ψυχοθεραπευτής είναι εκεί για να μας καταλάβει έτσι όπως είμαστε, χωρίς κριτική, και μαζί του να εξερευνήσουμε αυτά που μας απασχολούν. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να μας συναισθανθεί και να μας καθρεφτίσει. Είναι εκεί μαζί μας, για να βρούμε απαντήσεις και  λύσεις. Για να πραγματοποιήσουμε, όταν νοιώσουμε έτοιμοι, τις αλλαγές που επιθυμούμε στη ζωή μας…

 Άρθρο της Όλγας Μουλάκη ψυχολόγου, περιοδικό Αρμονία 2008
Πόσες φορές έχετε ακούσει να λένε «σε όλους μας χρειάζεται ένας ψυχολόγος;». Οι άνθρωποι συχνά νοιώθουν την ανάγκη να μιλήσουν σ’ ένα ψυχολόγο, ν’ ανοίξουν τα ‘σώψυχά’ τους, να μοιραστούν τα βαθύτερα συναισθήματά τους, τις σκέψεις, τους, τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους. Ίσως κι αυτά που χρόνια τους βασανίζουν, δεν ξέρουν τι να τα κάνουν και έτσι αποφεύγουν να τα ομολογήσουν και στον ίδιο τους τον εαυτό. Πόσοι το αποφασίζουν όμως; Συχνά πρέπει να περάσουν αρκετά χρόνια μέσα σε μια κατάσταση που έχει φτάσει στο απροχώρητο για να καθίσουν απέναντι από έναν θεραπευτή. Από τη στιγμή που κάποιος αρχίσει να το σκέφτεται σοβαρά αρχίζουν και οι προβληματισμοί: σε ποιόν ψυχοθεραπευτή να πάω; Θα είναι καλός;

Να ρωτήσω τους φίλους μου αν ξέρουν κάποιον ή θα με περάσουν για τρελό ή ότι κάτι σοβαρό έχω που δεν μπορώ να το λύσω μόνος μου; Θα φανώ ανίκανος ή δειλός; Τι μπορεί να μου προσφέρει ένας ψυχολόγος; Θα αλλάξει τίποτα; Έχει αποτέλεσμα η ψυχοθεραπεία; Πόσο θα διαρκέσει, πόσο θα κοστίσει και θ’ αξίζει τον κόπο ή τελικά να αρκεστώ στις συζητήσεις με αυτούς που εμπιστεύομαι και βλέπουμε;

Σ’ όλα αυτά τα ερωτήματα και τους προβληματισμούς προσπαθεί να απαντήσει η ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια Όλγα Μουλάκη.

Συχνά νοιώθουμε μπερδεμένοι με τους όρους ψυχίατρος, ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής. Τι σημαίνει καθένας από αυτούς; 
Πράγματι, όλοι αυτές οι «ψυ» ειδικότητες μπορεί να μπερδεύουν. Με απλά λόγια όμως, ψυχίατρος είναι αυτός που έχει τελειώσει την ιατρική και έχει κάνει ειδίκευση στην ψυχιατρική και την ψυχοπαθολογία. Κάνει διαγνώσεις και έχει το δικαίωμα να συνταγογραφεί. Ο ψυχολόγος έχει ολοκληρώσει σπουδές στην ψυχολογία (που περιλαμβάνουν διάφορους τομείς της ψυχολογίας όπως κλινική, πειραματική, κοινωνική, εξελικτική, γνωστική, ψυχοπαθολογία κ.λπ.). Μετά μπορεί να ειδικευτεί σε κάποιο τομέα όπως π.χ. στην κλινική ψυχολογία, στην παιδαγωγική, στην ψυχολογία της υγείας κ.λπ. Για να γίνει κάποιος ψυχοθεραπευτής χρειάζεται αφού έχει κάνει σπουδές στην ψυχιατρική ή στην ψυχολογία να ειδικευτεί επιπλέον στην ψυχοθεραπεία – που έχει κι αυτή τις σχολές της όπως η γνωσιακή- συμπεριφορική, σωματική, η συστημική (που είναι π.χ. η δική μου ψυχοθεραπευτική προσέγγιση) και πολλές άλλες. Έτσι όταν οι άνθρωποι λένε ψάχνω έναν ψυχολόγο, στην ουσία αναζητούν έναν ειδικευμένο ψυχοθεραπευτή.

Πώς μπορεί να μάθει κανείς αν απευθύνεται σ’ έναν ειδικευμένο στην άσκηση της ψυχοθεραπείας;
Ρωτώντας για τους τίτλους του και τις ειδικεύσεις του. Όλοι έχουν το δικαίωμα να ρωτήσουν τέτοιες πληροφορίες και αυτός στον οποίο απευθύνονται είναι υποχρεωμένος να απαντήσει, ή ακόμα καλύτερα να παρέχει από την αρχή αυτές τις πληροφορίες.

Έχει το δικαίωμα να διαλέξει κανείς το θεραπευτή του; 
Φυσικά!

Με ποια κριτήρια να κάνει μια τέτοια επιλογή;
Συχνά φτάνουμε σ΄ έναν θεραπευτή για τον οποίο έχουμε ακούσει θετικά σχόλια από φίλους ή γνωστούς. Όμως η προσωπική επαφή μαζί του, η αίσθηση που μας δίνει, είναι ένα πρώτο βασικό κριτήριο, χωρίς να είναι το μόνο. Χρειάζεται να νοιώθουμε καλά με τον θεραπευτή ή τη θεραπεύτρια μας, να μας «ταιριάζει». Να μας εμπνέει εμπιστοσύνη. Να νοιώθουμε ασφάλεια για ν’ ανοιχτούμε.

Υπάρχουν κακοί θεραπευτές; Μπορεί μια ψυχοθεραπεία να με βλάψει; 
Ένας θεραπευτής πρέπει να είναι σύμφωνος με το νομικό πλαίσιο και κυρίως να τηρεί και να σέβεται τους κώδικες δεοντολογίας και ηθικής της ειδικότητάς του. Όπως και σε κάθε άλλη ειδικότητα και στην κοινότητα των «ψυ», μπορεί να συναντήσει κανείς και κακά παραδείγματα. Είναι όμως πιθανό να κρίνουμε ένα θεραπευτή ως ‘κακό’ ενώ απλά δεν είναι κατάλληλος για μας. Η θεραπευτική σχέση, η σχέση δηλ. μεταξύ ψυχοθεραπευτή και θεραπευόμενου, είναι από μόνη της πολύ σημαντική στην αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας. Σ’ αυτό συμφωνούν σχεδόν όλες οι ψυχοθεραπευτικές σχολές. Έχω ακούσει ανθρώπους που δεν έμειναν ικανοποιημένοι από κάποιο θεραπευτή. Προσωπικά πάντως δεν έχω ακούσει η ψυχοθεραπεία να έχει βλάψει κανέναν. Μάλλον το αντίθετο ακούω συχνότερα.

Πότε να πάω σ’ ένα ψυχοθεραπευτή;
Όποτε νοιώσετε την ανάγκη. Η ψυχοθεραπεία είναι μια προσωπική επιλογή, ένα δώρο στον εαυτό μας ή και μια αναγκαιότητα όταν τα πράγματα μέσα μας ή στη ζωή μας έχουν φτάσει στα όρια της αντοχής μας και των ικανοτήτων μας εκείνης της χρονικής στιγμής.


Συχνά οι άνθρωποι περιμένουν να φτάσει ο κόμπος στο χτένι για να κάνουν κάτι. Δυστυχώς έτσι ταλαιπωρούμε τον εαυτό μας και τους άλλους περισσότερο. Δυσκολευόμαστε να παραδεχτούμε από την αρχή ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, νοιώθουμε σαν ‘ηττημένοι ή ανίκανοι’ αν απευθυνθούμε σε κάποιον για βοήθεια και υποστήριξη, ελπίζουμε να λυθούν τα θέματα μας με το χρόνο, από μόνα τους ή ως δια μαγείας.

Άλλες φορές μας έχει πάρει από κάτω η απογοήτευση, «έτσι είναι τα πράγματα και δεν αλλάζει τίποτα», «τι μπορεί να μου προσφέρει κάποιος ξένος», νοιώθουμε σαν να είμαστε αποκλεισμένοι και μόνοι στο πρόβλημά μας που κανένας άλλος δεν θα μπορέσει να καταλάβει πραγματικά και να μας προσφέρει κάτι.

Σας μεταφέρω μερικά από τα λόγια μερικών θεραπευόμενών μου (με την άδεια τους) μετά την εξέλιξη που είδαν στην ζωή τους: «Γιατί δεν το αποφάσιζα νωρίτερα;», «Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ένας ψυχοθεραπευτής θα μπορούσε να με βοηθήσει τόσο πολύ, «Δεν περίμενα να μπορώ ν’ αλλάξω τόσα πράγματα στη ζωή μου», «Εγώ που νόμιζα ότι έτσι είναι οι άλλοι (π.χ. οι γονείς, τα παιδιά, ο σύντροφος, ο γάμος μου κ.λπ.) και γι’ αυτό δεν μπορούσε να γίνει κάτι!», «Αν το ήξερα θα είχα έρθει νωρίτερα!».

Έχει όριο ηλικίας;
Υπάρχουν διαφορές στον τρόπο προσέγγισης και συνεργασίας μεταξύ ενός μικρού παιδιού και ενός ενήλικα. Ωστόσο δεν υπάρχει πραγματικά κανένα όριο ηλικίας, η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική και ευεργετική σε κάθε ηλικία – συχνά οι άνθρωποι σε μεγαλύτερη ηλικία, επειδή δεν έχουν να χάσουν κάτι, μπορεί να την αξιοποιήσουν καλύτερα. Η ουσία είναι στη θέληση και την βαθιά επιθυμία να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του καλύτερα, να εκφράσει και να λύσει αυτά που τον απασχολούν, να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους άλλους και να αντλεί ικανοποίηση από τη ζωή του.

Τι μπορεί προσφέρει η ψυχοθεραπεία;
Η ψυχοθεραπεία έχει ένα τεκμηριωμένο ιστορικό ως μια αποτελεσματική μορφή αντιμετώπισης και θεραπείας των συναισθηματικών δυσκολιών. Πολλοί άνθρωποι δεν είναι ικανοποιημένοι με την συγκεκριμένη μορφή της ζωής τους, τους ενδιαφέρει να μάθουν περισσότερα για τον εαυτό τους ή τον τρόπο που σχετίζονται με τους άλλους.


Η ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία, προσφέρει την δυνατότητα στον άνθρωπο να μιλήσει άμεσα για τα συναισθήματά του, να ξεδιπλώσει με ειλικρίνεια τις σκέψεις, τους φόβους, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς, τις δυσκολίες του, τα πιο προσωπικά του όνειρα, τα τραύματα του, τις απογοητεύσεις και τις ελπίδες του και να έχει έναν ενεργητικό ακροατή και συμμετέχοντα συνομιλητή. Ο θεραπευτής ή η θεραπεύτρια μπορούν να τον βοηθήσούν να καταλάβει καλύτερα τις σκέψεις του και τα συναισθήματα του– να τις ξεκαθαρίσει, όπως λένε συχνά οι θεραπευόμενοι-, να κατανοήσει βαθύτερα τα μοτίβα των σχέσεων του με τους άλλους.

Μπορεί να δεχτεί υποστήριξη, αποδοχή και ανατροφοδότηση (feed-back), να βελτιώσει την εικόνα του εαυτού του, την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του. Μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις και την επικοινωνία με τους άλλους. Μέσα από μια ολοκληρωμένη ψυχοθεραπευτική πορεία, μπορεί να πετύχει την προσωπική αλλαγή σε επίπεδο συναισθημάτων και διάθεσης, να επιλύσει σημαντικά προβλήματα και να δημιουργήσει και διατηρήσει ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις.

Σε τι διαφέρει η συζήτηση με έναν ψυχοθεραπευτή απ’ ό,τι μ’ έναν φίλο;
Σ’ ένα φίλο εμπιστευόμαστε αυτά που μας απασχολούν και μπορούμε να πάρουμε υποστήριξη, συμπαράσταση, ίσως ν’ ακούσουμε και μια διαφορετική άποψη. Μπορεί να μας καταλάβει ή και να μην μας καταλάβει. Η ψυχοθεραπεία όμως είναι αρκετά διαφορετική απ’ αυτό
. Ο ψυχοθεραπευτής είναι εκεί για να μας καταλάβει έτσι όπως είμαστε, χωρίς κριτική, και μαζί του να εξερευνήσουμε αυτά που μας απασχολούν. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να μας συναισθανθεί και να μας καθρεφτίσει. Είναι εκεί μαζί μας, για να βρούμε απαντήσεις και  λύσεις. Για να πραγματοποιήσουμε, όταν νοιώσουμε έτοιμοι, τις αλλαγές που επιθυμούμε στη ζωή μας…

Πόσο μπορεί να διαρκέσει μια ψυχοθεραπεία;
Εξαρτάται από το είδος της ψυχοθεραπείας, το θέμα που θέλουμε να αντιμετωπίσουμε και πόσο βαθιά θέλουμε να προχωρήσουμε. Υπάρχουν θεραπείες με συγκεκριμένο αριθμό συνεδριών ή διάρκειας που προσδιορίζονται από το είδος του θέματός μας και από τον τρόπο δουλειάς του συγκεκριμένου θεραπευτή. Συνήθως μέσα σε μερικούς μήνες από την έναρξη της ψυχοθεραπείας, οι άνθρωποι βιώνουν ήδη θετικές αλλαγές στα συναισθήματά τους, στις σχέσεις τους με τους άλλους και στην ποιότητα της ζωής τους. Ένας ολοκληρωμένος θεραπευτικός κύκλος μπορεί να διαρκέσει 3 χρόνια ή και πολύ περισσότερα.


Ο θεραπευόμενος αποφασίζει πόσο θέλει να προχωρήσει, πόσο βαθύτερη θέλει να κάνει την κατανόηση και τη συνειδητοποίησή του, πόσο θέλει να προχωρήσει και να σταθεροποιήσει τις αλλαγές στη ζωή του. Με άλλα λόγια η ψυχοθεραπεία είναι ένα δώρο στον εαυτό μας και μια ευκαιρία να ξεπεράσουμε τα εμπόδια, να νοιώσουμε και να πραγματοποιήσουμε όλο το δυναμικό του εαυτού μας. Αυτό που χρειάζεται να βάλουμε, είναι θέληση. Μετά ο χρόνος κυλά υπέρ μας όσος κι αν είναι!

Πότε ολοκληρώνεται;
Όταν έχουμε πετύχει τους στόχους μας που μας έφεραν στον ψυχοθεραπευτή!

Δεν υπάρχουν σχόλια: